Column

Is Neda de nieuwe Che Guevara?

26-06-2009
Meestal mijdt ik gewelddadige fragmenten op tv. Het is met geweld hetzelfde als met het sexleven van de buren: je hoeft het niet te zien, om te weten dat het gebeurd. Maar voor Neda maakte ik een uitzondering. Neda Agha-Soltan is haar volledige naam. Ze werkte part-time bij een reisbureau in Teheran. Een mooie, jonge Iranese vrouw. Deze week werd ze, tijdens de protesten in Iran, doodgeschoten door een sluipschutter van de regeringstroepen. De beelden van haar dood waren volgens CNN ‘very disturbing’– en dat waren ze zeker. Ik zal niet in detail treden, en wellicht heeft u de beelden zelf gezien, maar we zien haar ‘live’ sterven in de armen van haar vader. Die probeert haar te reanimeren, waarbij het bloed uit haar mond omhoog welt over haar gezicht. De kijker staat oog in oog met de dood, veroorzaakt door de gruweldaden van een fout regime. Dankzij de mobiele telefoon. Het is inmiddels een bekend gezicht bij menig incident in het openbare leven: de handen worden niet uitgestoken om te helpen, maar om te filmen. Schuin omhoog, boven de massa. Verdomd, het lijkt wel een moderne Hitlergroet. Door die mobieltjes ligt de wereld in de palm van onze handen. De enorme snelheid waarmee het filmpje via internet de wereld rond gaat, heeft van Neda een held gemaakt. Een icoon van het verzet. Een groot deel van de Iranese bevolking wil minder agressie tegen Amerika en de rest van de wereld. ‘We’re no Arabs’, zeggen ze. Dat klopt, het zijn Perzen - en ze willen verandering.Hun symbool van verzet is Neda. Ze mocht niet in het openbaar begraven worden, uit angst voor aandacht. Alsof dat nog iets uitmaakt. De beelden van haar mensonwaardige dood zullen tot het einde der tijden over de wereld zwerven, als een krachtig protest tegen de dictatuur in Iran. Martelaren sterven altijd voor de vrijheid van morgen. In 1979 leidde de dood van betogers in Iran tot een massale opstand, waardoor uiteindelijk het bewind van de Sjah viel. Een mens mag hopen dat de geschiedenis zich ditmaal wél herhaald.